Ewa Tokajuk

Gościem Radia JARD była dr Ewa Tokajuk, politolog i ekonomistka, Prorektor ds. Rozwoju Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, która podzieliła się swoimi spostrzeżeniami na temat ostatnich debat prezydenckich, sondaży oraz specyfiki nadchodzących wyborów.

Zamieszanie wokół Debat i Pierwsze Wnioski

Dr Tokajuk odniosła się do kontrowersji związanych z organizacją debat w Końskich i przez Telewizję Polską, podkreślając, że debaty tradycyjnie służą obywatelom do lepszego poznania kandydatów. Zwróciła uwagę na „niewypał organizacyjny” pierwszej debaty Rafała Trzaskowskiego, gdzie zabrakło innych liczących się kandydatów, którzy słusznie domagali się prawa do prezentacji.

Analizując debatę zamkniętą w Końskich, ekspertka oceniła ją pozytywnie pod względem medialnym, chwaląc dziennikarzy za nieingerowanie i umożliwienie kandydatom swobodnej wypowiedzi. Jednakże zwróciła uwagę na:

• Długi czas trwania (ponad 3 godziny) i szybkie tempo wypowiedzi, które mogły zmęczyć widzów.
• Kontrowersje wokół debaty TVP, w kontekście jej organizacji przez Komitet Wyborczy Rafała Trzaskowskiego i zasad finansowania kampanii.

Sondaże i Zmiany w Poparciu

Dr Tokajuk skomentowała również sondaż United Service dla Wirtualnej Polski, wskazujący na spadek poparcia dla Rafała Trzaskowskiego przy jednoczesnym wzroście notowań Karola Nawrockiego, Szymona Hołowni i Magdaleny Biejat. Podkreśliła, że te zmiany poparcia często zachodzą w obrębie podobnych grup wyborców.

Ekspertka zauważyła, że:

• Spadek poparcia Trzaskowskiego koreluje ze wzrostem poparcia Hołowni i Biejat.
• Wzrost poparcia Nawrockiego może wynikać z przejęcia części wyborców nieobecnego w debacie Sławomira Męcena.
• Należy analizować poparcie w kontekście szerszych grup wyborców, a nie tylko pojedynczych kandydatów.

Odnosząc się do kolejnej debaty w Telewizji Republika, dr Tokajuk oceniła ją jako podobną do tej w Końskich – spokojną i dobrze poprowadzoną medialnie. Zaskoczyła ją jednak „chęć przejęcia pałeczki” w tych wyborach przez Telewizję Republika, co może sugerować rywalizację o wpływ na opinię publiczną z Telewizją Polską.

Specyfika Wyborów 2025: Performance i Nieznani Kandydaci

Dr Tokajuk zwróciła uwagę na nietypowy charakter tegorocznych wyborów prezydenckich, które określiła mianem „trochę pod znakiem performance’u”. Wskazała na kandydatury Krzysztofa Stanowskiego i Joanny Seneszyn, które wyróżniają się na tle tradycyjnych polityków.

Podkreśliła również:

• Dużą liczbę kandydatów, w tym wielu nieznanych szerszej publiczności.
• Potrzebę refleksji nad systemem rejestracji kandydatów, który jej zdaniem może być zbyt łatwy.
• Ryzyko, że niektórzy kandydaci wykorzystują wybory do autopromocji lub prezentacji określonych opinii, a nie z realną chęcią sprawowania urzędu.

Odnosząc się do obaw o ograniczenie demokratycznej procedury przy ewentualnych zmianach w systemie rejestracji, dr Tokajuk zaznaczyła, że nie chodzi o przynależność partyjną, ale o fakt, że zebranie 100 tysięcy podpisów wydaje się być zbyt proste, co może prowadzić do sytuacji, w której kandydatem zostaje osoba bez realnego poparcia społecznego.

Znaczenie Wyborów i Profil Prezydenta

Dr Tokajuk podkreśliła ogromną wagę nadchodzących wyborów prezydenckich, zwłaszcza w kontekście sytuacji międzynarodowej. Zaznaczyła, że prezydent jest reprezentantem kraju i w obecnych czasach potrzebujemy lidera odważnego, świadomego, umiejącego mówić i być słuchanym, a także posiadającego doświadczenie.

Ekspertka wyraziła opinię, że:

• Obecnie nie możemy sobie pozwolić na prezydenta bez doświadczenia.
• Prezydent współpracuje z rządem, a brak wsparcia ze strony głowy państwa może prowadzić do poważnych problemów.

Oceniając kandydatów pod kątem „profilu prezydenckiego”, dr Tokajuk wskazała na Rafała Trzaskowskiego i Karola Nawrockiego jako osoby spełniające podstawowe wymagania, przy czym Trzaskowski ma większe doświadczenie. Zauważyła jednak, że Polska wciąż kształtuje swój świadomy profil prezydenta, oscylując między oczekiwaniem silnego lidera a „dobrego wujka z sąsiedztwa”.

Rola Sondaży i Niezdecydowani Wyborcy

Dr Tokajuk odniosła się sceptycznie do wiarygodności sondaży, przypominając, że ostatnie wybory parlamentarne pokazały ich omylność. Podkreśliła, że sondaże mierzą jedynie deklaracje, a nie faktyczną frekwencję.

Zwróciła uwagę na:

• Częste niedoszacowanie poparcia Prawa i Sprawiedliwości.
• Możliwość przeszacowania poparcia Konfederacji ze względu na niższą frekwencję wśród młodych wyborców.
• Kluczową rolę niezdecydowanych wyborców, którzy mogą przesądzić o wynikach pierwszej tury.
• Znaczenie analizy grup demograficznych i geograficznych w kontekście preferencji wyborczych.
• Spadającą tendencję do udziału w wyborach po rekordowej frekwencji w wyborach parlamentarnych.

Podsumowując, dr Ewa Tokajuk zachęciła do świadomego udziału w wyborach, podkreślając, że sondaże pokazują jedynie potencjalne preferencje, a ostateczny wynik zależy od decyzji każdego obywatela przy urnie wyborczej.